Sol Elli Proteinler - Akıl ermeyen bir sır

Protein bahsini bitirmeden önce ilgi çekici bir noktaya daha temas edelim. Bu noktada, tesadüf veya tabii seleksiyonun hiçbir zaman izah edemediği bir muammâ daha karşımıza çıkmaktadır.

Proteinlerin yapı taşı olan amino asidler karbon, hidrojen, azot ve oksijen atomlarından meydana gelmiş moleküllerdir. Yirmi cins amino asidden iki tanesi, bunlara ilâveten birer tane de kükürt atomu ihtiva eder. Bu atomların diziliş şekline gelince : Bütün amino asidlerin belkemiğini, iki karbon ve bir azot atomundan meydana gelen bir bölüm teşkil eder. Bu kısmın yapısı, bütün amino asidlerde tıpatıp aynıdır. Bunun yanında, «R grubu» adıyla anılan bir yan grup vardır ki, bu grup her amino asidde değişik bir şekilde teşekkül eder ve amino aside, kendine has özelliğini verir.

R grubu atomları, teorik olarak ana kısmın sağ tarafında da bulunabilir, sol tarafında da. Bu konuda her iki şeklin de yüzde 50 şansı vardır. Nitekim laboratuar deneylerinde elde edilen amino asidlerde her iki gruptan da moleküllere rastlanmaktadır. Bunlardan, R grubu sol tarafta bulunanlara «sol elli» veya L (levo) amino asidler, sağ tarafta bulunanlara ise «sağ elli» veya D (dextro) amino asidler adını veriyoruz. 

Amino asidlerin tabiattaki dağılışına baktığımız zaman da normal olarak, her iki gruptan aşağı yukarı eşit sayıda amino asidin bulunması gerektiğini düşünebiliriz. Bunlardan bir tanesinin diğerine nisbetle çok fazla sayıda bulunması, fevkalâde ihtimal dışı bir olay olmalıdır: tabii mesele sadece tesadüfle veya tabii sebeplerle izah edildiği takdirde... Yoksa külli bir iradenin, hakimiyeti bir kasta binaen bir tarafa vermiş olması halinde manzara çok daha değişik bir hal alabilir. Ve nitekim almıştır da.

Bugüne kadar yapılan sayısız araştırmalarda, bir tek «sağ elli» proteine rastlanmamıştır. Cansız dünyada her iki cinsten amino asid bulunduğu halde, en basit organizmadan en mükemmeline kadar bütün bitki ve hayvanlarda proteinler sadece sol elli, yani L-amino asidlerinden teşkil edilmektedir. Hatta bazı deneylerde bakterilere D-amino asidlerinden verilmiş, ancak bakteriler bu amino asidleri derhal bozmuşlar, bazı hallerde yeniden L-amino asidleri şeklinde inşa etmişlerdir.

İlim, bu hadiseyi izah edecek hiçbir sebep bulamamıştır. Tam tersine, bunun böyle olmaması için kâfi derecede sebep bulunduğu bilinmektedir. Bir defa, cansız tabiatta, L-amino asidleri kadar D grubundan da amino asid bulunmaktadır. İkincisi, her iki gruptan da amino asidler, yekdiğeriyle mükemmelen birleşme yapabilmektedirler. Öyleyse bütün canlı organizmalarda, sadece bir grubun protein teşkil edebilmesini kim nasıl izah edebilir ?

Yeniden 400 amino asidli proteine dönelim. Bu amino asidlerin yarısının L, yarısının da D grubundan olması en fazla ihtimal dahilinde olan şıktır. Bütün amino asidlerin sadece bir gruptan seçilmesi ihtimalini de tesadüfle hesaplamaya kalkarsak, 120 sıfırlı korkunç bir rakam karşımıza çıkar. (Her amino asid 2'de 1 ihtimalle L grubundan olacağına göre, 2'nin 400'üncü kuvvetini almamız gerekir ki, bu da yaklaşık 10120 eder.) Bir de bunu bütün canlılardaki bütün proteinlere uzatmaya kalkarsanız, hesap bütün bütün içinden çıkılmaz hal alır. Ve artık evrim teorisinin, hayat mucizesinin diğer cephelerinde olduğu gibi bu cephesinde de söyleyecek bir sözü kalmaz. İşte Sovyetler Birliği İlimler Akademisinin ileri gelen biyokimyacılarından birinin, S. E. Bresler'in itirafı:

Canlı dokularda bu topyekûn ayrılığın nasıl başladığı bir muammâdır. Bu fevkalâde hadisenin, hayatın başlangıcı sırasında meydana gelen son derece nadir ve çok geniş kapsamlı tesadüflerin eseri olabileceği yolunda spekülasyonlar ileri sürmekten başka birşey yapamayız. (James F. Coppedge, Evolution : Possible or Impossible?, s. 67.) 

Evet, «spekülasyonlar ileri sürmek»... Kanaatimizce evrim teorisinin en güzel tarifi de bu üç kelimeden ibarettir !